Religie biedt voor de meesten van ons tegenwoordig nog weinig houvast. We geloven gewoonweg niet meer in God. En dus ook niet in de hemel. Hoe kunnen we dat zingevingsverlies voor onszelf opvangen?

Eigen visie

Iedereen is vrij om een eigen spirituele kijk op de dood vormen. In dit artikel geef ik een aantal visies op de dood weer die, als ze je aanspreken, troost kunnen bieden bij het verliezen van dierbaren of het tegemoet zien van je eigen dood. Voel je vrij om niet alles zomaar te geloven, maar dat er uit te plukken wat jou aanspreekt.

Het ego wordt kosmos

Onder de kosmos moet je dan ‘alles wat is’ verstaan. De kosmos is het geheel, wat betekent dat alles wat bestaat één is. Wij als mensen hebben het gevoel dat we een afgescheiden eenheid zijn: ik ben dit lichaam, en niet deze tafel. Alleen maar omdat we die tafel niet kunnen laten bewegen? Zo’n stukje kosmos dat het idee heeft een afgescheiden entiteit te zijn noemen we een ego. Als ego hebben we niet door dat we één zijn met alles, maar wanneer we doodgaan sterft het ego en worden we weer één met het algemene bewustzijn, met de kosmos. Onze levensenergie mengt zich met de energie van het alles. In wezen blijf ik dus bestaan, alleen niet als ‘Els van de Schoot’.

Leven is verandering

Waarom klampt de Westerse wereld zich vast aan het leven? Ten eerste omdat we onszelf zijn gaan zien als een soort nauwelijks veranderende foto, een statisch beeld. Terwijl we eigenlijk constant in verandering zijn. Ons innerlijk leert en vergeet, maar ook ons lichaam vernieuwt en sterft iedere seconde. Het leven is verandering. De dood hoort daar net zo goed bij.

Eeuwig leven

Ook klampen we ons vast aan dit leven omdat we het zien als ons enige leven. Je zou het leven ook kunnen zien als iets dat eeuwig doorgaat, bijv. in de vorm van een ziel, reïncarnatie of als kosmos.

De dood is normaal

We besteden bijna alles uit aan dokters en uitvaartbedrijven. We moffelen het ‘vieze’ gedeelte weg. Maar als je zelf stervenden verzorgt, en later vervoert en begraaft, kan dit niet alleen een belangrijk deel van het rouwproces zijn, maar ook gewenning: iedere keer dat je hieraan meehelpt weet je dat jij ook een keer de stervende zult zijn. De dood is dan een deel van het normale leven.

De dood maakt het leven compleet

Het leven en de dood zijn onlosmakelijk verbonden. Net zoals er zonder verdriet geen blijdschap zou kunnen bestaan. Je zou de dood zelfs als de zin van het leven kunnen zien: als je bent gestorven ben je als mens af. Probeer in harmonie te blijven met zowel leven als dood.

Wat wil het leven mij leren?

Als het een erg moeilijke opgave is om harmonie te vinden met de dood, kijk dan wat het leven je er misschien mee wilt leren. Misschien geloof je helemaal niet dat ‘het leven’ iets is dat jou dingen kan leren, maar toch is het een interessante vraag. Wat leert de dood van deze persoon mij? Het antwoord op die vraag kan er voor zorgen dat je de ervaring beter kan integreren in je leven.

Haal eruit wat je mooi vind. Dit is geen volledig overzicht van alle visies op de dood dus als je meer wilt weten: er valt nog een heleboel te ontdekken of zelf te bedenken.