Hoe neem je het beste afscheid van vrienden, familie en geliefden? Kan je rouwen en gelukkig zijn tegelijkertijd? Mijn antwoord hier op is ja. Niet altijd en de ene keer is het moeilijker dan de andere keer, maar ondanks dat je geen macht hebt over leven of dood, heb je altijd nog de mogelijkheid een perspectief te kiezen dat jou helpt.

Maak er het beste van

Misschien een open deur maar we vergeten wel eens dat de overledene niet zou hebben gewild dat jij ongelukkig werd door zijn of haar dood. Hij of zij is er nu eenmaal niet meer en het is nu aan de nabestaanden om er het beste van te maken, om een mooie begrafenis te organiseren, elkaar te steunen en samen te blijven zoeken naar wat het leven ondanks het missen van de overledenen de moeite waard maakt. Mag je dan zelfs naar een feest gaan op de avond voor de begrafenis? Ja, natuurlijk mag je jezelf toestaan nog steeds van het leven te genieten. Er rust een taboe op plezier maken in de rouwperiode, het zou niet eerbiedig zijn. Het belangrijkste is echter dat je goed voor jezelf en de andere nabestaanden zorgt. Voel je vrij om dat op jouw manier te doen.

Ik zou mijn eerste lachyogasessie geven op 28 oktober 2013. Genoeg mensen hadden zich aangemeld en ik had er heel veel zin in. De avond ervoor werd ik gebeld met de boodschap dat een vriend zelfmoord had gepleegd. Ik had het gevoel dat ik de sessie niet mocht laten doorgaan. Uiteindelijk ben ik blij dat ik het toch heb gedaan. Het bracht me weer in een gelukkige stemming die me heeft geholpen een mooie visie op zijn dood te vormen.

Genieten van verdriet

Huilen wordt al snel als iets per definitie negatiefs gezien. Ik vind verdriet echter om twee redenen iets heel moois. Ten eerste is verdriet in wezen pure liefde. Liefde voor de overledene, voor de band die jullie samen hadden en op een fundamenteler niveau zelfs voor het leven hier op aarde. Het is prachtig dat mensen in staat zijn tot diepgaande liefde en diepgaand verdriet. Het zijn twee zijden van dezelfde medaille. De pijnlijke zijde herinnert ons aan de prettige zijde. Ten tweede is verdriet om een overledene heel mooi omdat we het met zo veel anderen kunnen delen. Als nabestaanden samen rouwen, wordt hun band sterker.

De troost van een levensbeschouwing

Sommigen gaan naar de hemel, anderen reïncarneren, of misschien had de overledene wel een unieke, eigen visie op de dood. Je kan troost putten uit je eigen religie of visie, maar ook uit die van de overledene zelf. Ik vroeg een vriend van me ooit wat volgens hem de zin van het leven was, hij antwoordde: ‘De dood want dat maakt je compleet.’ Drie jaar later zat ik op de vloer van zijn slaapkamer en staarde naar zijn opgebaarde lichaam. Hoewel ik zijn visie nooit heb gedeeld, viel er enorme rust over me heen toen ik me plotseling het gesprek herinnerde; hij is nu compleet.

Sta jezelf toe om zowel de verschrikkelijke als de mooie kanten van iemands dood te zien. Zorg goed voor jezelf en de andere nabestaanden, dat zou de overledene ook hebben gewild.